การปฏิบัติเท่าไหร่ๆ มันก็เกิดปัญญาไม่ได้ เพราะว่าระลึกไม่ตรง มันก็ได้แต่สมถะ คือได้แต่สมาธิเท่านั้น ได้ความสงบ ทำไปแล้วก็ได้ความสงบ ความสุข ได้ความอิ่มเอิบจากสมาธิ หรือได้ฤทธิ์ ได้เดช ได้อิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ต่างๆ เหล่านั้น แต่ว่าไม่ได้เกิดปัญญารู้แจ้งตามความเป็นจริง ก็ถอนกิเลสไปไม่ได้ ตัดกิเลสโดยเด็ดขาดไม่ได้ อย่างดีก็ได้แต่ข่มกิเลสเข้าไว้เรียกว่า วิกขัมภนปหาน ตราบใดที่ยังสมาธิอยู่ก็รู้สึกว่า จิตปลอดโปร่ง ไม่มีโลภโกรธหลง แต่นั่นไม่ได้หมายความถึงว่า ตัดกิเลสขาด เป็นเพียงแต่ว่ากิเลสนั่นถูกข่มเอาไว้เพราะมีสมาธิ แต่ถ้าหากว่าสมาธิคลายลง ได้รับอารมณ์ก็จะเกิดกิเลสขึ้นมาอีก ทำบาปทำกรรมก็มีวิบากกรรมต่อไป ไม่จบสิ้น ไม่พ้นทุกข์ ถ้ามีกิเลสก็ทำกรรม ถ้าทำกรรมก็มีวิบาก มีทุกข์ต่อไปไม่จบไม่สิ้น
พระอาจารย์สุรศักดิ์ เขมรังสี
