อารมณ์ 6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์ จึงเปรียบเหมือนลม 6 จำพวก
ทวาร 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และหทัยวัตถุ เปรียบเหมือนฝั่งมหาสมุทร
จิตใจของคนเราก็เปรียบเหมือนน้ำในมหาสมุทร
เมื่อลม 6 จำพวก เกิดเป็นพายุใหญ่ในเวลาฝนตก
ทำให้น้ำในมหาสมุทรเกิดเป็นคลื่นแล้วระลอกใหญ่โต
เรือ แพ หลบไม่ทันก็ล่มจมเสียหายขึ้นนี้ฉันใด
อุปมัยดังพาลชนไม่รู้เท่าทันโลก ไม่รู้เท่าทันอารมณ์
ปล่อยให้โลกเข้ามาประสมธรรม
ปล่อยให้อารมณ์เข้ามาประสมจิต จึงเกิดราคะ โทสะ โมหะ ...
ถ้าอยากเห็นวิมุตติ ก็ให้เพิกถอนสมมุติออกให้หมด
เพราะโลกบังธรรม อารมณ์บังจิตฉันใด
สมมุติก็บังวิมุตติฉันนั้น
คนเราควรใช้สติปัญญาเป็นกล้องส่องใจ
จะได้รู้ว่าสภาพที่แท้จริงของจิตเป็นอย่างไร”
หลวงปู่บัวพา ปญฺญาภาโส
